Psycholoog Thijs Launspach over effectief omgaan met stress en zorgen

👩‍🎓 PROFESSIONELE ONTWIKKELING

Zo blijf je gezond in onzekere tijden

“Hoe complexer en veeleisender de tijden zijn hoe sterker je als mens in je schoenen moet staan”, is de stellige overtuiging van psycholoog, auteur, trainer en AD-columnist Thijs Launspach. Dat doe je, zo weet Launspach, vooral door je mentale gezondheid op peil te houden of te versterken. Hoe je dat doet, vertelt hij op Hét Secretaressecongres van april tijdens zijn interactieve presentatie ‘Mentaal gezond aan de slag: wat je moet weten over stress’. In dit artikel alvast wat tips.

Tekst Ellen Smink

Omgaan met tegenslagen
“Je mentale gezondheid is je verdedigingslinie tegen de veeleisende wereld waarin je allerlei dingen moet presteren”, legt Thijs Launspach uit. “Zeker in tijden van prestatiedruk, waarin we veel van ons zelf verwachten, is het des te belangrijker om onze mentale gezondheid in de gaten te houden. Mentaal gezond betekent niet dat je altijd alleen maar blaakt van geluk. Het allerbelangrijkste is dat je goed kan omgaan met de normale tegenslagen van het leven. Omgaan met teleurstellingen, goed voor jezelf zorgen en op jezelf kunnen vertrouwen; daar gaat het voornamelijk om.”

Alarmsignalen
Stress kan die mentale gezondheid behoorlijk tegenwerken. Toch hoeven we, volgens Launspach, niet bang te zijn voor een beetje spanning of stress. “Dat hoort er bij en is best goed voor je brein. Het is wel belangrijk om in de gaten te houden wanneer het omslaat in iets negatiefs. Dat doe je door bij jezelf te letten op de signalen die erop wijzen dat je net over je grens heen bent. Stress doet met verschillende mensen verschillende dingen. De ene persoon krijgt last van hoofdpijn of pijntjes in nek of schouder, de ander slaapt slecht of heeft een gejaagd gevoel. Pas als je weet wat stress met je doet, kun je op tijd en adequaat ingrijpen.”

In zijn boek ‘Fokking Druk’ geeft de psycholoog een aantal mogelijke alarmsignalen:

Fysieke alarmsignalen: spanningsklachten (nek, schouders), onverklaarbare pijntjes, hoofdpijn, verlies van libido, steeds verkouden worden, hartkloppingen
Cognitieve alarmsignalen: concentratieproblemen, alleen het negatieve kunnen zien, je zorgen maken of piekeren, geheugenproblemen, moeilijker kunnen beslissen/veel twijfelen, een onrustig hoofd met veel gedachten
Emotionele alarmsignalen: gespannen gevoel/opgefokt zijn, irritatie/een kort lontje, gedeprimeerd of ongelukkige gevoel, eenzaamheid, emotionele wisselvalligheid, chagrijnig zijn
Alarmsignalen in je gedrag: uitstelgedrag, jezelf afzonderen, teveel of te weinig eten, teveel of te weinig slapen, excessief alcohol- of drugsgebruik, zenuwtics (bijvoorbeeld nagelbijten)

“Beginnen met goed voor je lichaam zorgen kost – zeker in drukke tijden – wilskracht, maar heeft vrijwel direct een groot resultaat.”

Even pauze
Herken je de alarmsignalen? Tijdens zijn lezing geeft Thijs Launspach diverse tips om je stressniveau te laten dalen. Tips die hij in zijn eigen drukke leven overigens ook goed kan gebruiken. “Voor mijzelf is het belangrijk om, vooral als ik het heel druk heb, af en toe even pauze te nemen. Juist op de momenten dat je er eigenlijk te weinig tijd voor hebt omdat je met een volle to-do-lijst zit, is het goed om jezelf toe te staan om af en toe een moment rust te nemen.”

Noodzakelijk onderhoud
De stress laten dalen, begint bij het uitvoeren van het noodzakelijke onderhoud van je lijf, is een van de tips die Thijs Launspach in zijn boek Fokking Druk aangeeft. Juist dit onderhoud blijkt er bij gestreste mensen snel bij in te schieten. “Beginnen met goed voor je lichaam zorgen kost – zeker in drukke tijden – wilskracht, maar heeft vrijwel direct een groot resultaat.”
Onderdelen van dat ‘noodzakelijke onderhoud’ zijn: een gezond dieet, een regelmatig slaapritme met voldoende slaap en het indelen van je vrije tijd. Bij vrijetijdsbesteding maakt Launspach een onderscheid tussen actieve vrije tijd (hobby’s, sporten, vrienden of familie) en passieve vrije tijd (een boek lezen, tv-kijken, rusten). “In een ideale verdeling heb je zowel actieve als passieve vrije tijd. Het een is om je zinnen te verzetten, het ander om bij te komen. Is je vrije tijd bijna altijd actief, dan heb je een superenergiek leven maar onvoldoende tijd om bij te komen. Passieve vrije tijd is eigenlijk hersteltijd, waarin je je reserveren weer opbouwt.”

Breng je stressoren in kaart
Het totale stressniveau in ons leven is, zo stelt de psycholoog, ‘een optelsom van de stress die we op alle gebieden van ons leven ervaren’. Op al die gebieden (werk, vrije tijd, sociaal) is ons leven, volgens hem, stressvoller geworden. “Iemand die een veeleisende baan heeft, maar in de thuissituatie gelegenheid heeft om voldoende te ontspannen, is beter af dan iemand die zowel op het werk als thuis zwaar wordt belast.” Als tip geeft hij mee om je grootste stressoren in kaart te brengen. Denk hierbij niet alleen aan je werk, maar ook aan je leven thuis, je sociale leven, familie, relaties, technostress, etc. Schrijf voor elke belangrijke stressor op wat maakt dat je hier stress van krijgt.

“Veel van het werk van secretaresses in de zorg is reactief, dus dat je vaak ad hoc moet reageren. Dat vraagt veel van de flexibiliteit. Maar aan de andere kant: daar zijn secretaresses ook juist heel goed in!”

Tot slot vragen we Thijs hoe hij de stress bij het werk van secretaresses in de zorg schat. “Alle verschillende beroepen hebben zo hun eigen stressoren. Secretaresses natuurlijk ook, maar niet per se meer dan pakweg leerkrachten of andere zorgmedewerkers. Wat ik me wel kan voorstellen, is dat veel van het werk reactief is, dus dat je vaak ad hoc moet reageren. Dat vraagt veel van de flexibiliteit. Maar aan de andere kant: daar zijn secretaresses ook juist heel goed in! 🙂 ”